De nacht in de Telegraph Club – Malinda Lo – Tip van Janneke

Alles wat anders is is bedreigend. De 17-jarige Lily-Hu, die opgroeit in het conservatieve Chinatown van San Francisco in de jaren 50, realiseert zich langzaam dat ze ‘anders’ is. Ze droomt ervan om ruimtereiziger te worden en blijkt tot haar eigen verrassing verliefd te zijn op haar klasgenootje Kathleen. Maar tijdens de communistenjacht van senator Joseph McCarthy worden alle Aziaten, carrierevrouwen, lesbiënnes en homos verdacht van landverraad. Wordt Lili-Hu hiermee een gevaar voor zichzelf en haar familie?

In de eerste plaats is de YA-roman van Malinda Lo een liefdesverhaal tussen twee vrouwen van verschillende etniciteit -Chinees en Italiaans- die op een ingetogen en voorzichtige manier de vrouwenliefde verkennen. Het proces waarin Lily-Hu haar eigen voorkeur in de liefde ontdekt is invoelbaar en respectvol in beeld gebracht. Een verhaal van alle tijden, waarin jongeren die in deze zoektocht zitten zichzelf mogelijk zullen herkennen.

Waarin onderscheidt De nacht in de Telegraph Club zich dan van andere queer-romans? Dat is absoluut de setting waarin het verhaal zich afspeelt. Tussen de Tweede Wereldoorlog en de vrijgevochten jaren 60 zat een onduidelijke periode waarin conservatieve verwachtingen streden met nieuwe denkbeelden. In de conservatieve opvoeding van Lily-Hu dringt dit nieuwe wereldbeeld zich langzaam op. Waarom zou een vrouw niet in de eerste plaats een carriere mogen nastreven? Waarom mogen mensen met een verschillende etniciteit geen relatie hebben met elkaar? En waarom wordt er over homo’s en lesbiënnes gedacht dat ze ziek en verdorven zijn? Lily-Hu leert in de Telegraph Club krachtige, zelfbewuste vrouwen kennen die het tegendeel bewijzen. Ze voelt zich daar thuis.

Malinda Lo besteedt in haar boek aandacht aan een minder bekend stukje geschiedenis van de Verenigde Staten, want ondertussen is het politieke landschap sinds de WO2 drastisch veranderd. China is niet langer een bondgenoot van Amerika, maar wordt geregeerd door een communistische dictator. De angst die in de Chinees-Amerikaanse gemeenschap heerste om als communist en landverrader te worden aangemerkt was allesoverheersend en zorgde voor wanhopige initiatieven om zo Amerikaans mogelijk over te komen, zoals bijvoorbeeld de Miss Chinatownverkiezing in dit verhaal. Persoonlijk had ik me nooit gerealiseerd welke mensen het slachtoffer werden van de jacht op communisten die in de jaren 50 plaatsvond.

Omdat alles wat anders is vaak als bedreigend wordt ervaren, leverde de koortsachtige zoektocht naar communisten ook verdachtmakingen op richting de queer-community. Maar dat die jacht als schrijnend gevolg zou kunnen hebben dat een meisje haar Chinese vader perongeluk verdacht maakt door een praktsiserende lesbiënne te zijn, dat had ik nooit kunnen bedenken. Een wonderlijke koppeling van zaken waarbij ‘jezelf zijn’ wel heel veel opoffering vraagt van jezelf en je familie.

In het boek komen de paranoïde verdenkingingen richting Aziaten, uitgesproken vrouwen en queer-personen absurd en onredelijk over, maar zo heel veel anders dan de huidige tijdsgeest is dat nu ook weer niet. Wanneer grote groepen in de samenleving zich -om wat voor reden dan ook- bedreigd of miskend voelen, is een zondebok al snel gevonden. Nog niet zo lang geleden werden in Nederland appartementen van Aziaten beklad, vanwege de angst voor het Coronavirus dat uit China afkomstig bleek. De recente verkiezingsuitslag laat zien hoe er voor grote maatschappelijke problemen -woningtekort, armoede, kansenongelijkheid- naar migranten wordt gewezen zonder gefundeerd onderzoek. Sterke vrouwen die hun kop boven het maaiveld uitsteken in tijden van crisis worden ernstig bedreigd, zoals Sigrid Kaag. En onder het mom ‘bescherming van de kinderen’ worden vriendelijke en welwillende queer-voorlichters, zoals dichter Pim Lammers, opeens weggezet als gevaarlijke pedofielen.

Hoewel De nacht in de Telegraph club in de eerste plaats een historische queer-roman is, is de thematiek die in de achtergrond van dit boek meespeelt dus actueler dan ooit. Het is het decor waarin dit liefdesverhaal zich afspeelt dat het boek momenteel zo waardevol en relevant maakt. Wie na het lezen van dit boek uitzoomt, ziet tussen dit verhaal en de huidige samenleving een paar duidelijke paralellen. Waaruit pijnlijk zichtbaar wordt dat onderdrukking en uitsluiting het directe gevolg zijn van angst voor eigen welzijn. Hopelijk geeft De nacht in de Telegraph Club de lezers inzicht in populistische politieke processen en draagt het bij aan wat meer begrip voor minderheden in ons land.

Dit delen:

Gerelateerd