Lieve Heleen,
‘Ik heb de mooiste baan van de wereld,’ zegt hij stralend. Als jongerenwerker leerde ik hem 10 jaar geleden kennen tijdens een zomerkamp. Een bewegelijke jongen, altijd bereid om even te helpen, de sociale spil in de groep. Ik vierde met hem mee dat hij het vmbo glansrijk had doorstaan. Ik wenste hem succes op zijn vervolgopleiding, het CIOS. En nu staat er een boom van een kerel voor me. In het weekend is hij kliminstructeur. Doordeweeks geeft hij seniorenfitness. Binnenkort start hij z’n eigen sportschool. Hij heeft een heerlijke schooltijd gehad en geniet al jaren van zijn werk. Nu het nieuwe schooljaar weer begint moet ik vaak aan hem denken.
Bij het aanbreken van een nieuw schooljaar verschijnen er doorgaans veel doorstroomverhalen van volwassenen die nog altijd met veel pijn terugkijken op het vmbo-advies dat ze in groep 8 hebben gekregen, terwijl ze later het hbo of de uni hebben afgerond. Dat is natuurlijk hartstikke knap van ze. En er zijn ongetwijfeld kinderen die daar inspiratie uit halen. Maar ik heb wel moeite met de boodschap die vaak -niet altijd- met deze verhalen gepaard lijkt te gaan. Bedoeld of onbedoeld. Alsof je iets hogers dan het vmbo zou moeten nastreven. En alsof er onverschillige docenten bestaan die kinderen willens en wetens te laag inschatten.
Verreweg de meeste juffen en meesters hebben het beste met hun leerlingen voor. Ze doen oprecht hun best om kinderen goed te adviseren. Het verschilt per kind hoe ze het beste tot wasdom komen, met succeservaringen of een programma waar het zich aan op kan trekken. Daarnaast pieken kinderen niet allemaal op hetzelfde moment. Iets wat er uiteindelijk wel in blijkt te zitten, kan op die leeftijd nog niet zichtbaar zijn. Natuurlijk kan je er als docent (flink) naast zitten met je advies. Natuurlijk gebeuren dat soort dingen -misschien zelfs te vaak- en dat is echt heel erg vervelend. Daar moeten we voortdurend alert op blijven. Maar wat is het fijn dat we in Nederland een systeem hebben waarbij het daarna mogelijk is om op iets latere leeftijd tóch nog door te stromen.
Waarom voelen veel mensen die bewijsdrang op latere leeftijd, om te benoemen dat hun docent ernaast zat? Is dat het geadviseerde niveau? Ik denk het niet. Ze zijn, om wat voor reden dan ook, niet goed gezien door hun docent. Of het advies is niet op een duidelijke en opbouwende manier toegelicht. Dat moet een rotgevoel geven, dat begrijp ik meteen. Elk kind verdient het om gezien en gekend te worden.
Toch wil ik die volwassenen wel vragen om op te passen met hun uitspraken, zoals: ‘Ik voelde me dom toen ik naar het vmbo moest, ik bleek veel beter te kunnen.’ Woorden doen ertoe. Laten we eens stil staan bij al die mensen bij wie dat vmbo-advies gewoon juist was. Laten we stil staan bij alle kinderen die op het vmbo zitten en zulke woorden lezen en horen. Door zulke uitspraken worden ze indirect dom genoemd. Geen enkel kind zou zich dom moeten voelen. Doorstromer of niet.
Zo langzamerhand komt een aanzienlijk deel van de kinderen op het vmbo met een minderwaardigheidscomplex binnen. Niet zelden hoor je teleurgestelde kinderen zeggen: ‘Ik heb gehuild om mijn schooladvies.’ Het vmbo heeft onterecht een slecht imago gekregen omdat we for some reason hebben besloten dat theoretisch opgeleide mensen meer waarde hebben voor de maatschappij dan de praktisch opgeleide mensen. We zijn dat waardeoordeel zelfs gaan vertalen door het hoogopgeleid en laagopgeleid te noemen. Ouders zien hun kind niet als laag. Ze hebben hun kind hoog zitten en twijfelen daardoor aan het gegeven advies. Maar het advies is niet per se verkeerd. Ons oordeel over het vmbo is verkeerd. Dát moet veranderen.
Laten we asjeblieft met elkaar inzien dat vmbo hartstikke waardevol is. Laten we afspreken dat daar niet langer neerbuigend over wordt gedaan. Want waar zouden we zijn zonder vmbo’ers? Waar zouden we zijn als iedereen jurist of accountant werd? De hele zorg, bouw, transport, beveiliging en andere essentiële sectoren zouden stil komen te staan. Ik zou daar weleens wat vaker een LinkedIn-bericht of een artikel over willen lezen. Succesverhalen van vmbo’ers bij wie het schooladvies helemaal juist was, die gelukkig zijn geweest op school en succesvol zijn in hun baan.
Ik hoop dat alle aanstaande brugpiepers wat vaker zo’n verhaal horen of lezen en -vmbo of iets anders- met veel plezier én trots aan hun leven op de middelbare school gaan beginnen.
Succes lieverds! Ik ben trots op jullie. Ga ervan genieten op de middelbare.
Liefs!
Janneke
*Afbeelding: freepic
Hoe was het op school? 