Als de hemel valt – Selma Noort – Tip van Janneke

De boekenweek van jongeren is pas net voorbij of het volgende leesfeest dient zich alweer aan. Komende week, op woensdag 2 oktober, begint de Kinderboekenweek met het thema ‘lekker eigenwijs’. Onderbouwleerlingen in het voortgezet onderwijs vallen volgens sommigen tussen wal en schip als het om leesfeesten gaat, maar persoonlijk benader ik het liever anders: ze kunnen van twee walletjes eten. Van beide boekenweken kunnen ze een graantje meepikken. Daarom geef ik deze week graag de kinderboekenweektip Als de hemel valt van Selma Noort. Een prachtig kinderboek dat zeker in de brugklas nog veel leerlingen aan zal spreken.

Ik sloeg aan op de titel Als de hemel valt, want als fan van Typhoon zing ik deze regel vaak onder de douche. Toen bleek dat het boek niets met Typhoon te maken heeft, realiseerde ik me pas dat ‘Als de hemel valt’ een bestaande uitdrukking is die ver voor Typhoon al bestond. Het wordt gebruikt als gekscherend antwoord op mensen die voortdurend allerlei mogelijkheden, mitsen en maren blijven opperen. Wat als… Zoals ook de kleine reisgenoot van hoofdpersoon Rosa doet, die doodsbang allerlei scenario’s blijft opdreunen om zichzelf bij de les te houden tijdens spannende momenten.

Rosa is door een hogere macht te vondeling gelegd op de aarde en groeit op bij een warm gezin in een grimmige wereld vol conflict. Het verhaal speelt zich af in een fictief land. In dat land vindt een staatsgreep plaats door de Barmhartige Bevrijders, die aan het volk bizarre regels opdringt. Eet geen wortels, houd je voeten bedekt en zorg dat je het volkslied vol spelfouten te allen tijde op kunt dreunen. Wanneer haar pleeggezin wordt opgepakt vanwege rebels gedrag, komt Rosa in een weeshuis terecht dat zich min of meer weet te onttrekken aan het regime. Een kleine idylle midden in het bos, waar kinderen weer gewoon kind mogen zijn. Maar ook daar slaat het noodlot toe. Vanaf dat moment start Rosa’s zoektocht naar vrede en haar leven als vluchteling.

Rosa vermoedt dat ze een bijzonder kind is, voor wie dan ook een bijzondere rol is weggelegd op de aarde. Ze gaat op zoek naar meer mensen zoals zij en naar de hogere macht die hen aanstuurt. Ze hopen samen de vrede op aarde te kunnen bewerkstelligen. Maar is de mens het nog wel waard om onderdeel te mogen zijn van de aarde en de natuur? En als dat niet zo is, kan die hogere macht de stekker er dan zomaar uittrekken? Rosa vreest het ergste.

Selma Noort heeft een bizarre wereld geschapen die met al haar gekke regels en conflicten in eerste instantie vooral ironisch aanvoelt. De overeenkomst met echte landen en actuele conflicten in onze wereld zijn gauw gevonden. Noort houdt ons met haar boek een spiegel voor over onze eigen maatschappij. Toch is Als de hemel valt een hoopvol boek te noemen. Tijdens dit universele verhaal over vluchten en conflictsituaties voert medemenselijkheid de boventoon. Rosa komt voortdurend mensen tegen die op hun eigen bescheiden manier een steentje proberen bij te dragen. Die zich in blijven zetten voor ‘het goede’, wat dat dan ook moge zijn.

Zonder specifiek te worden over actuele conflicten laat Selma in Als de hemel valt zien hoe mensen worden voortgedreven om ‘het goede te doen’ door hun eigen religieuze, politieke of zelfverzonnen overtuigingen. Door het weergaloze taalgebruik van Selma voelt die verzonnen wereld waarachtig aan. Ze omhult de religieuze riten en het politieke fanatisme in herkenbare taal. ‘Zo praten ze echt,’ zei een meisje in m’n klas, ooit naar Nederland gevlucht. ‘Wie?’ vroeg ik. ‘De overheersers,’ antwoordde ze. En dat is dan ook meteen de kracht van dit boek. Zonder een kant te kiezen in welk actueel conflict dan ook, laat Selma zien hoe het is om in zo’n moeilijke situatie te leven. Hoe het is om ervoor op de vlucht te zijn. En hoe er altijd mensen zullen zijn die zullen opstaan voor een ander, wanneer er hulp nodig is.

Het heeft er verder niet echt iets mee te maken, maar toch was dit lied mijn eerste associatie toen ik de titel van Selma’s nieuwste boek in de catalogus van Leopold zag staan. Beluister het hieronder:

Dit delen:

Gerelateerd

Een reactie plaatsen Reactie annuleren