Het sprookjesachtige verhaal De geheime tuin van Frances Hogdson Burnett wordt ruim honderd jaar later nog steeds (voor)gelezen en is al meermaals verfilmd. In 2023 maakte Theater Sonnevanck er in samenwerking met het Phion Orkest een muzikaal theaterspektakel van, waar ze nu -in januari en februari 2025- opnieuw mee op de planken verschijnen vanwege het grote succes. De voorstelling is een waanzinnige theaterbeleving voor jong en oud, waarbij 45 orkestleden hun muzikale bijdrage leveren en tegelijkertijd ook nog een acteursrol krijgen toebedeeld in het verhaal.
In deze versie van De geheime tuin heet de hoofdrolspeelster Sara in plaats van Mary. Ze is 10 jaar oud en om onduidelijke reden uit huis geplaatst. Ze gaat bij haar oom in zijn grote, oude landhuis Zonnestijn wonen. Het is niet de bedoeling dat ze door de gangen gaat dwalen en ze mag geen lawaai maken, want haar oom is een gevoelige man die nog altijd het verdriet om de dood van zijn vrouw niet te boven is gekomen. Toch gaat Sara op onderzoek uit en ontdekt een leeftijdgenoot. Hij heet Timo en kan niet lopen. Hij wordt verzorgd door de strenge gouvernante Ellie, die de opdracht heeft gekregen om Timo te behoeden tegen alles wat gevaarlijk kan zijn. Sara’s oom is bang dat zijn zoon Timo ook dood zal gaan. Hoewel Sara en Timo elkaar eerst niet kunnen uitstaan, worden ze toch vrienden. Ondanks het verbod om rond te dwalen in en om het landhuis gaan ze op zoek naar de geheime tuin die ooit van Timo’s moeder is geweest.
De 45 orkestleden spelen los van de lessenaar en waaieren uit over het toneel. Zonder dirigent verbeelden ze de dansende bediendes en de swingende takken van de bomen in de tuin. Vier violisten vergezellen als metaforische raven de depressieve oom. De blazers staan als levende borstbeelden op marmeren sokkels opgesteld bij de ingang van het landhuis. Het voltallige orkest dwaalt als geesten door de gangen waar ze ‘s nachts Sara met bedreigende melodieën opjagen en in verwarring brengen. Met wolken rondzwevende origamivogels die aan hun kostuums zijn bevestigd vertegenwoordigen ze ook hoop en leiden Sara naar de geheime tuin.
De rol van het orkest is zonder twijfel hetgeen deze voorstelling zo uniek maakt, maar ook de kostuums en het buitengewoon inventieve decor van Dieuweke van Reij spelen op een duizelingwekkende manier met de verbeeldingskracht van de jonge bezoekers. Lange witte doeken hangen als dreigende zuilen naar beneden en verhullen de geheimen van het oude Zonnestijn. Met kleine en manshoge papieren waaiers die door de toneelspelers worden opengeklapt komt de geheime tuin langzaam tot bloei. Er wordt niets expliciet uitgebeeld en tegelijkertijd is het abstracte decor allesomvattend.
Phion en Sonnevanck verzorgen samen een bijzonder aangename kennismaking met diverse professies in het theatervak. Spelenderwijs en in verhalende vorm maken kinderen kennis met klassieke muziekstukken van o.a. Purcell en Mozart. Ze leren luisteren naar opera-achtige zang wanneer operazanger Marcel van Dieren in zijn rol als verdrietige oom over de gelijkenis tussen Timo en zijn moeder zingt. Ze leren hun verbeelding te gebruiken wanneer Sara met de andere acteurs op een donker toneel staat en er met woorden een beeld van de tuin wordt geschetst. Ze leren zich in te leven in een onaangenaam personage wanneer Maaike Martens als de strenge gouvernante gepassioneerd een lied zingt op een melodie van Jacques Brell. Ze geeft haar hartverscheurende controledrang de overhand en zingt het publiek toe: ‘Wie is hier de baas?!’ En de kinderen uit de zaal roepen het antwoord terug: ‘Ik!’
Een goeie kindervoorstelling valt of staat natuurlijk met een goed verhaal en De geheime tuin blijkt dat nog steeds te zijn. Tegelijkertijd zijn het in dit geval toch echt de acteurs, de orkestleden en het decor die een onuitwisbare indruk achterlaten. Ik heb begrepen dat Phion en Sonnevanck een langjarige samenwerking aan zijn gegaan en dat we nog meer van dit soort theaterproducties kunnen verwachten. Ongeacht welk verhaal er de volgende keer wordt gekozen, schrijf ik me alvast in. Tot die tijd geniet ik nog even na van De geheime tuin. Een betoverende voorstelling over een opmerkelijk verhaal dat al 113 jaar blijft boeien.
De geheime tuin van het Phion Orkest i.s.m. Theater Sonnevanck is voor kinderen vanaf 6 jaar, maar is wat mij betreft ook nog zeer geschikt voor 12- en 13-jarigen. Ik bezocht deze voorstelling op zondag 2 februari in Stadsschouwburg Utrecht. De voorstelling speelt van 25 januari t/m 16 februari en is de komende weken nog te zien in Amsterdam, Apeldoorn en Enschede. Bekijk hier de hele speellijst.
Nieuwsgierig geworden naar het boek De geheime tuin van Frances Hogdson Burnett? Klik hier om het te bestellen.
Hoe was het op school? 