Lieve Heleen,
‘Ik lig er wakker van,’ zegt hij met een zorgelijke blik. Met de brugklassers ben ik op excursie naar het Geofort, waar we workshops krijgen over (het behoud van) de aarde. Een leerling vertelt aan de workshopbegeleider dat hij zich heel erg zorgen maakt over het klimaat. Hij vraagt zich hardop af waarom de politiek zo weinig rekening houdt met de toekomst van de kinderen in dit land. ‘Ik ben bang dat ons land onder water komt te staan, dat de ijsberen uitsterven en dat er steeds meer plekken op aarde zullen zijn waar het te heet en te vervuild is om te wonen.’
De workshopbegeleider neemt me apart: ‘Mijn complimenten voor jullie leerlingen. Ik maak niet vaak een groep kinderen mee die zoveel weet van de opwarming van de aarde en de maatregelen die je zelf kunt nemen. Ik vertel ze niets nieuws.’ Terwijl de kinderen hun zelfgebakken vega-worstje met soja-chocolademelk uitproberen wijst hij twee jongetjes aan: ‘Het voelt bijna gek om dit te zeggen, want het doet me goed dat ze zo begaan zijn met het klimaat, maar het kent ook een keerzijde. Wist je dat deze twee mannetjes hier vooraan er écht wakker van liggen. Ik geloof ze. Ze lijken het gevoel te hebben dat binnenkort het inferno over ze wordt uitgestort. Op deze leeftijd kan het soms nog moeilijk zijn om de uitgezoomde werkelijkheid niet rechtstreeks te verbinden aan jouw persoonlijke dag van morgen. Met angst voor het slapen gaan als gevolg.’
Ik denk terug aan drie jaar geleden toen ik nog bij jou, op de Ulbe van Houten, in het noorden van Friesland werkte. Waar een leerling -ook een brugklasser- zichtbaar zijn tranen wegslikte tijdens zijn nieuwspresentatie over stikstof: ‘Waar moeten we dan van leven?,’ snifte hij, terwijl hij vertelde over het boerenbedrijf van z’n ouders. ‘Wij wónen daar en mijn vader kan niets anders. Hij is boer sinds hij geboren is. Net als ik.’ Brandende strobalen op de snelweg waren nog niet aan de orde. De stikstofplannen rondom de veestapel waren al wel bekend gemaakt. Een concrete oplossing voor de toekomst van de boeren was nog niet aangereikt en dat is tot op heden ook niet gebeurd. Hij ligt er óók wakker van.
Dat deze kwestie geen makkelijke oplossing kent mag duidelijk zijn. Niet voor niets wordt daar al jaren over gesteggeld. Het lijkt een te groot onderwerp voor een regering die regelmatig verandert. En dat is precies het probleem. Het klimaat is niet in een paar jaar opgelost. De boeren verdienen duidelijkheid, zonder speelbal te zijn van elke vierjaarlijkse verkiezingscampagne. En het klimaat, de aarde, verdient dat ook.
Als de Nederlandse politici mijn leerlingen zouden zijn geweest zou ik ze aanspreken op hun wispelturige gedrag en stemmingmakerij. Het creëert een onveilig gevoel. En dat is waar deze kinderen last van hebben. Of ze nu in de versteende randstad wonen, met te veel luchtvervuiling om hen heen, of op het platteland omringd door hun eigen vee. Ze hebben een onveilig gevoel, omdat er niet écht naar ze wordt geluisterd. Deze tieners hebben geen wegen geblokkeerd met tractoren of met een orkest de A12 bezet. Maar zij worden er wel de dupe van dat politici zich dikwijls laten verleiden om het klimaatgesprek te laten domineren door deze excessen in plaats van het aanpakken en erkennen van de gerechtvaardigde angst bij beide partijen.
Wie met kinderen rond deze leeftijd werkt ziet dat het over échte mensen gaat. Ze zijn groot genoeg om alle discussies en kwesties mee te krijgen en klein genoeg om er met buikpijn van naar bed te gaan. Als het politici niet lukt om tot de kern van dit probleem te komen en gezamenlijk een langetermijnplan te formuleren, nodig ik hen van harte uit om eens met onze klassen te komen praten. Eentje van mij, in Zeist. En eentje van jou, Heleen, in Sint Annaparochie. Om er zo weer even van doordrongen te raken voor wie en waarom ze een oplossing moeten vinden. Zodat ze daarna weer zuiver op de graad terug kunnen keren naar het verkiezingsgesprek.
Volgende week is het de klimaatweek en volgende maand zijn de verkiezingen. Ik wens de nieuwe garde partijleiders veel wijsheid toe. Niet alleen het vermogen om een goed verhaal te vertellen doet er toe als volksvertegenwoordiger. Het vermogen om te luisteren is nog veel belangrijker. Laten we stemmen voor de toekomst van deze kinderen. Met oog voor het klimaat én met duidelijkheid over de toekomst van boeren.
Liefs,
Janneke
*Afbeelding: Jannekes excursie naar het Geofort
Hoe was het op school? 