“Mijn nieuwe leven begon daar, in Ter Apel, en ik had toen nog geen idee hoe het er daadwerkelijk uit zou komen te zien.” Met de huidige noodtoestand in Ter Apel wordt het boek Thuis draag ik bij me pijnlijk relevant en actueel. Het zoomt niet alleen in op de gruwelijke aanleiding om te vluchten en de mensonterende situaties onderweg, maar het geeft ook een eerlijk en hard beeld van het leven dat volgt na aankomst in Nederland, Ter Apel.
Wassim, Romeo, Laila en Ahmed ontvluchten hun thuisland Syrië. Het zijn vier tieners die elkaar ontmoeten in Turkije, wanneer ze klaarstaan om de oversteek te maken naar Griekenland met een kleine rubberboot. Waar de één uit een rebellengezin komt en een veilig onderkomen voor familie zoekt, is de ander zijn leven niet zeker als deserteur uit het leger van Assad. Tijdens het vluchten lijkt het ieder voor zich te zijn. Of maak je juist meer kans wanneer je besluit om samen verder te gaan? Zullen ze het alle vier redden, onderweg naar het veilige Nederland?
Dit boek is hard, schrijnend en in your face. De lezer wordt niet gespaard. Alles wordt beschreven en benoemd. Of het nu om martelingen in het thuisland gaat of om uitbuiting onderweg. Het gaat over moord, mishandeling en verkrachting. Maar het gaat ook over hoop, over kameraadschap en wat een uitgestoken hand met iemand kan doen. Het beschrijft de wanhopige beslissingen die onderweg worden genomen. De barre tocht die nog volgt, na de oversteek over het water. De vele doden die worden achtergelaten, maar in gedachten meereizen. De herinneringen aan een thuisland, dat niet langer als het thuis van vroeger voelt.
Cecile legt daarnaast haarfijn uit hoe moeilijk het is om te aarden in een nieuw land, na zoveel traumatische gebeurtenissen te hebben meegemaakt voor en tijdens de vlucht. Dikwijls worden asielzoekers en statushouders geacht dankbaar te zijn en opgelucht. Te vaak wordt vergeten dat zij zich niet alleen ongewild een nieuwe taal en cultuur eigen moeten maken, maar ook te dealen hebben met traumaverwerking, woede, verdriet en onmacht. Hoe geef je jezelf een houding op school, waar je temidden van een grote groep bevoorrechte en zorgeloze klasgenoten, een kind van de oorlog bent?
Wanneer één van de tieners een voorbeeldvluchteling wordt genoemd bij zijn diploma-uitreiking in het veilige Nederland, legt hij in gedachten zijn vinger op een zere plek: “Een ‘voorbeeld’ zijn? Hij had dit alles liever niet meegemaakt. En betekent dit dan dat andere vluchtelingen, die minstens net zulke heftige dingen hebben meegemaakt, maar toevallig meer moeite hebben om zich aan te passen of minder goede cijfers halen op school, minder zijn dan hij? Een minder groot ‘voorbeeld’ zijn? Of een minder goede ‘vluchteling’?”
Cecile Korevaar maakte een waarachtig document over oorlog, vluchten, smokkelaars, misbruik, achterlaten en opnieuw beginnen. Dit boek zou verplichte kost moeten zijn voor iedereen die het woord ‘gelukszoekers’ nog in de mond durft te nemen. Het geeft een waardevol en schrijnend inkijkje in het leven en de motivatie van diegenen die besluiten om aan zo’n helse tocht te beginnen. Dat doe je niet zomaar. Alleen wanneer het leven écht uitzichtloos lijkt te zijn.
Als voormalig vrijwilliger van vluchtelingenwerk kan ik bevestigen dat de verhalen van de tieners in dit boek verrassend dichtbij de werkelijkheid staan en vergelijkbaar zijn met de verhalen die me destijds ter ore zijn gekomen. Hopelijk draagt Thuis draag ik bij me bij aan meer begrip, hulp en sympathie voor vluchtelingen die naar Europa reizen of momenteel in de buitenlucht moeten slapen bij Ter Apel.
Mijn leeftijdsadvies: 15+ | Uitgever: Blossom Books | Auteur: Cecile Korevaar | Verschenen: 15 maart 2022 | Prijs: €18,99 | Hier te bestellen
Deze recensie verscheen in het oktobernummer van DNL.
Hoe was het op school? 