In mijn klassen is één van de meest besproken jeugdboeken over de Tweede Wereldoorlog toch wel het boek Noem geen namen van Astrid Sy. Zeker nu de populaire tv-serie De Joodse Raad deels hetzelfde verhaal vertelt, is ook onder tieners de interesse weer enorm toegenomen in de kindersmokkel vanuit de crèche van de Hollandse Schouwburg in Amsterdam. Het Nationaal Jeugd Musical Theater besloot in hun eindvoorstelling dit hartverscheurende verhaal centraal te stellen en verwerkte Astrids prijswinnende jeugdboek tot een familievoorstelling met maar liefst 85 spelers tussen de 6 en 70 jaar oud én een echt hondje.
Vaak gaan WO2-films, -boeken en -theaterstukken vooral over volwassen, meestal mannelijke, verzetshelden. Gelukkig is er de laatste jaren steeds meer aandacht voor de verhalen van de jonge, onbekende helden die met eindeloze moed en gevaar voor eigen leven in verzet kwamen en in dit geval het leven van 600 kinderen redden. Noem geen namen laat zien dat het verzet niet alleen uit stoere mannen bestond, maar ook uit ongelofelijk dappere, jonge vrouwen.
Toen Astrid Sy als historicus onderzoek deed naar dit specifieke verhaal, werd ze opeens getroffen door het feit dat deze verzetshelden nog maar zo jong waren. Overigens waren ook de Duitse soldaten op de foto’s die ze bekeek, nog maar jonge jongens. De jeugdige spelers van theatergezelschap NJMT staan in deze voorstelling dus ook niet zo heel ver af van de werkelijke leeftijd van de betrokkenen. Wie zich dat realiseert kijkt met andere ogen naar de groep gepassioneerde jongeren op het toneel, die de jonge personages een echte stem, de verende tred en de bevlogen handgebaren van de jeugd meegeven. De karakters uit het boek en de voorstelling zijn gebaseerd op mensen die echt hebben bestaan. Dat zie je en dat voel je als je naar de spelers kijkt. Ze tonen ons dat je -hoe jong je ook bent- tot uitzonderlijke dingen in staat bent als je dat echt wilt.
Tijdens de voorstelling zijn heel vaak heel veel spelers tegelijkertijd op het toneel die met elkaar de hectiek in de crèche en op straat laten zien. De lange rits kinderverzorgsters die hand in hand met kleine kinderen door de drukte laveren leveren daarbij een mooi beeld op. De oplettende kijker ziet hoe ondertussen in hoekjes van het toneel kinderen worden overgedragen aan leden van het verzet, die hen naar een nieuw onderkomen zullen brengen. De charme van dit stuk speelt zich dan ook absoluut af aan de randen van het toneel, waar kleine verhaaltjes worden uitgebeeld rondom het wel en wee van de kinderen in de crèche. Ik werd dan ook het meest geraakt door de allerkleinste spelers die voortdurend door de achtergrond drentelen. Wat moeten hun ouders trots zijn geweest toen ze ten overstaan van een heel theater, met een koffertje in de hand, het publiek aandoenlijk toezongen over hun vertrek en hun hoop om ooit weer terug te keren.
Het decor bestaat uit rijdende woonkamers die, eenmaal omgekeerd, het typisch Amsterdamse straatbeeld met grachtenpandjes laat zien. Daarmee vertegenwoordigt het ieders persoonlijke drama op een hele concrete manier, want achter elke voordeur schuilt immers weer een ander oorlogsverhaal. Mijn 8-jarige buurman vertelde me vanaf zijn stoelverhoger dat hij het decor heel erg mooi vond, want de grachtenpandjes waren net echt en de nagebouwde brug wist hij bijna zeker wel te vinden in zijn woonplaats Amsterdam. Dat compliment kunnen de decorbouwers -o.a. een groepje leerlingen van de opleiding ‘Stand- en Decorbouw’ van de creatieve mbo-vakschool Nimeto– dan toch maar mooi in hun zak steken.
Noem geen namen is een familievoorstelling die geschikt is voor kinderen vanaf 8 jaar en raad ik specifiek aan voor tieners in de onderbouw van het voortgezet onderwijs en kinderen uit de bovenbouw van het primair onderwijs. Het is een rijke en muzikale voorstelling waarin ontzettend veel te zien is, uitgevoerd door een bruisende en enthousiaste cast. Een indrukwekkende voorstelling voor en door jongeren.
Interessant om te weten:
Ik bezocht deze voorstelling op 4 mei in theater De Meervaart na de dodenherdenking. Ben je ook geïnteresseerd in deze voorstelling? Eind juni speelt het NJMT de voorstelling nog een aantal keer in Amstelveen. Klik hier om kaarten te bestellen bij Schouwburg Amstelveen.
Elk jaar spelen er op 4 mei door het hele land gelijktijdig meer dan 130 voorstellingen die betrekking hebben op de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar waren dat, om precies te zijn, 139 voorstellingen van theatermakers en artiesten die deze dag van extra betekenis willen voorzien. Theater na de Dam doet daar ook aan mee en gaf gisteravond het Nationaal Jeugd Musical Theater dus de ruimte om in theater De Meervaart een ingekorte versie van hun voorstelling Noem geen namen op te voeren.
Bijzonder is dat Judith Goudsmit de rol vertolkt van Henriëtte Pimentel, directrice van de crèche. Judith haar moeder, Betty Goudsmit-Oudkerk, was één van de verzorgsters die in de crèche werkte en daarmee één van de heldinnen. Op deze vrouw is de rol van ‘Betje’ gebaseerd. Ook Judiths kleindochter speelt mee in de voorstelling. Lees hier hoe ze dit ervaren.
De theatervoorstelling Noem geen namen is gebaseerd op het gelijknamige jeugdboek van schrijfster Astrid Sy. Lees in dit uitgebreide interview van Libelle hoe Astrid Sy op het idee kwam om dit boek te schrijven en waarom ze het belangrijk vindt om dit verhaal te vertellen.
Ben je nieuwsgierig geworden naar dit boek? Klik hier om het boek Noem geen namen te bestellen. Bekijk hieronder de video van uitgeverij Luitingh-Sijthoff om te horen wat andere -jonge- lezers van dit boek vonden.
Hoe was het op school? 