Hoe was het op school?

Alle dichters hebben gouden helikopters – Joost Oomen – Theatertip van Janneke

Het voelt komisch om fan te zijn van een leeftijdsgenoot, maar in het geval van Joost Oomen is dat bij mij toch echt wel het geval. Of het nu om zijn poëzie, columns of voorstellingen gaat, in alle gevallen laaf ik me graag aan zijn originele gedachtekronkels en zijn rake, zachtaardige kijk op de wereld.

Ik bezocht deze week zijn voorstelling Alle dichters hebben gouden helikopters, waarin hij uitlegt wat poëzie is en hoe hij ons als dichter en theatermaker niet op het verkeerde been, maar wel op een ánder been wil zetten. De wereld is volgens Joost een prachtig machientje, mits je het in je hebt om je te verwonderen. Poëzie kan je daarbij helpen: ‘Dichters houden zich bezig met dingen die niet te begrijpen, maar wel te voelen zijn.’

Nadat hij als een zonderling figuur in een lange trenchcoat gevuld met boeken het toneel op is geschuiveld legt Joost uit hoe verbeeldingskracht werkt: ‘Een universum dat ik alleen door het te zeggen heb geschapen.’ Hij illustreert hoe hele dagelijkse elementen gecombineerd kunnen worden tot een roerend beeld. Het hoeft niet eens echt te bestaan om wel echt te kunnen raken. Een rivier van kaasfondue, een klaproos op een boterham of een openstaand blik Nesquik in de regen.

Bij zijn theatercollege over gedichten en poëzie laat hij rijm, metrum en dichtvormen bewust links liggen. Hij haalt grote dichters aan, vertelt over hun fratsen en draagt hun werk gepassioneerd voor. Hij wijst ons erop dat een gedicht niet altijd poëzie is en dat poëzie niet altijd een gedicht is. Zijn verhaal is niet hoogdravend, maar ook niet te simpel. Het is voor iedereen goed te volgen en tegelijkertijd niet te begrijpen, dat is juist het mooie ervan. Hij legt uit hoe poëzie in en om ons heen is, bij iedereen, zolang je open staat om te voelen. Het is troostrijk en het verlicht: ‘Poëzie is als een dun laagje ijs op een diep meer vol zwart water, waarop je kunt zwieren.’

Ik zou willen dat ik met hetzelfde vuur, maar vooral met hetzelfde fraaie taalgebruik, aan mijn leerlingen zou kunnen uitleggen hoe creatieve taal, een rijk voorstellingsvermogen en de bereidheid om je te laten verwonderen bij kunnen dragen aan een mildere samenleving. Deze voorstelling zou een perfecte introductie zijn voor het blok poëzie in de bovenbouw, maar zou ook niet misstaan als gastcollege maatschappijleer. In zijn voorstelling komt Joost’ behoefte om poëzie benaderbaar te maken samen met zijn behoefte om de relevantie van kunst en cultuur – en van afwijken van de norm – te benadrukken, zodat daar meer ruimte en begrip voor komt in onze cultuurverschralende maatschappij.

Wie weleens Oomens columns leest weet dat hij in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant regelmatig zijn visie deelt over van alles wat als ‘raar’ en ‘gek’ wordt bestempeld in de actualiteit. Hij breekt een lans voor alles wat anders is en wijst zijn lezers op de schoonheid daarvan. Het baart hem zorgen dat daar steeds minder ruimte voor lijkt te zijn en richt zich in deze voorstelling dan ook tot de nieuwe premier: ‘Ik wil een premier die uitblinkt in ontroering.’ Want in een wereld waar daar geen ruimte meer voor is, daar is geen ruimte meer voor dichters, voor mensen zoals hij. En zo’n wereld is dichterbij dan je denkt. Dat maakt Joost pijnlijk duidelijk door een verhaal te vertellen over twee Oekraïnse dichters die om het leven zijn gebracht.

Zijn slotwoord is aan onze nieuwe premier gericht, waarna Joost Oomen uiteindelijk nog een ontroerend beeld oproept dat je metaforisch op de kunst -poëzie in het bijzonder- en andersdenkenden zou kunnen betrekken: ‘Ik ben een heel klein kurkje. En je moet me redden…’

Alle dichters hebben gouden helikopters is geschikt voor jongeren vanaf 14 jaar. Hoewel je deze voorstelling alleen nog in maart kunt bezoeken willen we onze (friese) lezers er graag op wijzen dat de voorstelling nog speelt in o.a. Leeuwarden. Bekijk hier de hele speellijst.

Leuk voor in de les:

Elementen van deze voorstelling komen ook terug in de poëzieworkshops van het Poëziepaleis die o.a. door Joost Oomen worden aangeboden voor het primair- en voortgezetonderwijs. Deze zijn hier te boeken.

Iedereen die zich zonder een live-bezoek wil verdiepen in het werk van Joost Oomen wijzen we graag op zijn laatste dichtbundel Lievegedicht en zijn instagram-initiatief Poëzie is een daad. Inmiddels is er van Poëzie is een daad ook een bloemlezing verschenen in boekvorm met de titel Alle dagen poëzie met daarin gedichten van bekende en minder bekende dichters.

Wekelijks verschijnt er een column van Joost in het Dagblad van het Noorden en de Leeuwarder Courant n.a.v. de actualiteit. Deze zijn ook terug te lezen op Joost Oomens instagramaccount.

De gestolen kapstok – Janneke

Lieve Heleen,

‘Ik wilde nog even sorry zeggen.’ Hij staat bij mijn bureau te dralen terwijl hij naar zijn vrienden roept: ‘Ga maar vast! Ik kom zo.’ Hij haalt een leesboek uit zijn tas. ‘Ik had dit boek -zonder te vragen- van je geleend en daarna heel lang gehouden. Hier is het weer terug.’ ‘Ah,’ zeg ik, ‘die miste ik al. Fijn dat je het hebt teruggebracht. Was het mooi?’ ‘Ja best,’ hij kijkt nog steeds naar beneden.

Met enige regelmaat ontvang ik recensie-exemplaren van nieuwe jeugdboeken. Ik lees ze, recenseer ze en gebruik ze daarna voor boekpromotie in de klas. Uiteindelijk belanden ze in mijn boekenkast achterin het lokaal, zodat daar tijdens de les uit gelezen kan worden. Regelmatig smaakt dat naar meer en kan ik kinderen naar de mediatheek of de bibliotheek verwijzen, zodat ze het hele boek kunnen lezen. Momenteel worden Otis Redding, Autumnville en No Exit veelvuldig gepakt en gelezen. Het is niet de bedoeling dat deze boeken worden meegenomen, maar toch verdwijnt er weleens wat. Regelmatig keren deze boeken overigens ook weer op mysterieuze wijze terug. Het boek Quotum was ik al sinds de tweede schoolweek kwijt. We zijn nu een halfjaar verder.

Hij zucht diep: ‘Mijn beste vriend vindt dat ik het boek heb gestolen.’ ‘Hmm. Wat vind je zelf?’ ‘Eigenlijk wilde ik het stelen, maar het voelde niet goed. Toen je laatst in de klas zei dat er steeds meer boeken verdwenen en vroeg of we even wilden opletten of we per ongeluk eentje mee naar huis hadden genomen, wilde ik het toch teruggeven.’ ‘Nou daar ben ik blij mee. En ging het bij jou ook per ongeluk, het meenemen van het boek?’ ‘Nee, dat was expres.’ ‘Oh waarom?’ ‘Het was steeds uitgeleend en ik lees heel langzaam. Dus de drie weken dat ik van de bieb mag lenen zijn voor mij niet genoeg. En ik hou niet van lezen. Dit boek leek wel leuk in de klas. Ik wilde daarom dít boek graag lezen en niet weer een andere kiezen.’ ‘Dat snap ik wel, maar vraag het de volgende keer even. Dan zoeken we samen een oplossing.’ Hij lijkt opgelucht met dit gesprek.

‘Heb jij weleens iets gestolen?’ vraagt hij dan. ‘Jazeker,’ zeg ik. ‘Deze voorjaarsvakantie nog.’ Hij kijk me verbaasd aan en schiet uit zijn berouwvolle rol. Hij kan het bijna niet geloven: ‘Heb jíj́ iets gestolen?! Wát dan?’ ‘Een kapstok.’ ‘Een kapstok?!’ ‘Ja, een gele. Het ging wel per ongeluk.’ Ik vertel over mijn bezoek aan de IKEA en hoe ik zonder nadenken mijn bestelling achterin de auto heb gegooid. Na dagenlang vrolijk -en af en toe gefrustreerd- kasten in elkaar te hebben gezet wees mijn vriend op de laatste zondagavond van de vakantie op een pakket en vroeg: ‘En wat is dit dan nog?’ ‘Ja, weet ik veel,’ antwoordde ik licht geïrriteerd, ‘zet gewoon in elkaar.’ Toen ik even later uit de keuken kwam stond er een gele kapstok in de hal. ‘Wat is dit?’ vroeg ik. ‘Ja, dit moest ik uitpakken van jou.’ ‘Maar ik heb helemaal geen kapstok besteld! En trouwens ook niet afgerekend.’ Geërgerd wees mijn vriend op de kapstok, die we trouwens ook echt niet nodig hebben: ‘Maar je hebt het wél meegenomen.’

‘En toen?’ vroeg hij. ‘Ik heb de Ikea gebeld. Ik zei “Ik heb per ongeluk een kapstok gestolen”. Ze waardeerden dat ik eerlijk was en ik mocht hem houden.’ De boekendief vindt het een stuk amusanter dan m’n vriend. ‘Maar dan heb je het toch niet gestolen?’ zegt hij geruststellend. ‘Je hebt per ongeluk iets meegenomen en dat heb je eerlijk gezegd.’ ‘Maar jij hebt het nu toch ook eerlijk gezegd en zelfs teruggebracht? Heb je het dan gestolen?’ ‘Nee, nu heb ik het geleend. Maar het meenemen ging níet per ongeluk én zonder toestemming. Dat wel.’ ‘Ja, daar heb je gelijk in. Laten we afspreken dat je de volgende keer toestemming komt vragen, want dat is wel zo netjes.’ Ik zet Quotum weer in de kast.

‘Heb je eigenlijk al een nieuw boek uitgekozen?’ vraag ik. ‘Nee. Ik weet niks.’ ‘Deel 2 misschien? Semper Sol is net zo spannend.’ ‘Ja, maar die is hier niet te leen.’ Ik vis deel 2 uit mijn eigen boekenkast en ik geef een knipoog: ‘Toevallig heb ik het hier staan. Wil je het lenen?’ ‘Ja graag, maar jij leent je boeken toch niet uit?’ ‘Als je het niet verklapt wil ik voor deze keer wel een uitzondering voor je maken. Je mag het lenen mét toestemming.’

Bij de deur van het lokaal geef ik hem een hand: ‘Geniet van deel 2. Bij het terugbrengen hoor ik graag wat je ervan vond.’ ‘Dankjewel. Ik begin vanavond.’ Hij lijkt nog iets te willen zeggen, maar laat toch mijn hand los. Plotseling verlegen met zichzelf doet hij een kleine, onhandige zwaai: ‘Nou dag,’ zegt hij en eindigt dan toch nog met een scheve grijns. ‘Enne… Geniet van je gestolen kapstok.’ Ik lach: ‘Dankje! Dat ga ik zeker doen.’

Heb jij recent nog iets (per ongeluk) gestolen?

Liefs!

Janneke

*Afbeelding: De gestolen kapstok van Janneke

Winactie: Winterwater – Lex Paleaux

Voorlopig het laatste gesigneerde boek dat je kunt winnen is het boek Winterwater! Schrijver Lex Paleaux signeerde een exemplaar voor onze lezers.

Je hebt een week de tijd om te reageren via onze instagram-pagina. Leerlingen van Heleen en Janneke mogen ook een bericht sturen via Magister Berichten. Op zondag 17 maart 2024 maken we de winnaar bekend.

Klik hier om deel te nemen aan de wedstrijd

Waar gaat het over?

Het boek Winterwater verscheen al in 2020 maar verdient de laatste tijd weer wat meer aandacht. Er is een theatervoorstelling over gemaakt en het boek is deze maand ook in het Fries verschenen met de titel Winterwetter. Janneke en Heleen bezochten samen de voorstelling en spraken na afloop kort met Lex.

Heleen schreef vorige week een recensie over de voorstelling en het verhaal. Ben je benieuwd waar dit boek over gaat? Lees dan hier wat Heleen erover te vertellen heeft. Wil jij dit indrukwekkende verhaal lezen, doe dan mee met onze winactie.

Niet gewonnen, maar wel nieuwsgierig geworden naar dit boek? Klik hier om Winterwater te bestellen.

Winterwater – Lex Paleaux – Theatertip (én leestip) van Heleen

Een voorstelling van Studio Figur, Rieks Swarte en Feikeshuis naar het boek van Lex Paleaux.

Winterwater vertelt het verhaal van Lex, een nieuwsgierige jongen met een grote fantasie. Lex groeit op in Friesland in de jaren tachtig. Hij voetbalt bij de plaatselijke club en Freddie Mercury van Queen is zijn held. Met pake en beppe in de buurt, buitenspelen met zijn broers, het geloof dat thuis een belangrijke rol speelt zou het kunnen lijken of Lex’ jeugd leek op mijn jeugd. “Je bent nooit alleen”, wordt hem verzekerd. Toch ontbreekt er iets heel belangrijks, dat voor jou en mij misschien vanzelfsprekend is of was tot vandaag.

De roman Winterwater van Lex Paleaux verscheen in februari 2020 bij uitgeverij In de Knipscheer als ‘fictief drama op basis van feiten”. Je leert Lex en zijn familie kennen in korte hoofdstukjes waarin hij op een ontvankelijke en nieuwsgierige manier zijn leventje leeft. Humor en een soort lichtvoetigheid stellen het gevoel van beklemming uit tot je er echt niet meer omheen kunt. Ingrijpende gebeurtenissen moet Lex helemaal alleen ondergaan, er is geen hand op zijn schouder, er zijn geen bemoedigende woorden op het moment dat hij die nodig heeft.

Lex zelf adviseerde me om eerst het boek te lezen en daarna de voorstelling te gaan beleven (hij zei het anders, maar dat vond ik even niet terug), dat heb ik gedaan. Na het lezen van Winterwater was ik eigenlijk best verdrietig. Niet omdat het boek uit was, het is op een vlotte manier geschreven en de korte hoofdstukken nodigen makkelijk uit tot nog even verder lezen, maar vooral omdat ik de eenzaamheid van de hoofdpersoon hartverscheurend vind. Ik wist inmiddels dat ‘Lexje’ in de voorstelling een pop zou zijn en ik was een beetje bang voor de combinatie ‘poppentheater’ met zo’n groot, belangrijk en zwaar thema.

Vrijdagavond is Lexje nog een keer onder mijn huid gekropen. Studio Figur, Rieks Swarte en productiehuis Feikes huis wisten zijn verhaal te vertellen in een bijzondere beeldende voorstelling. Winterwater is geen ‘poppentheatervoorstelling’, de hoofdpersoon komt op een zorgvuldige en liefdevolle manier tot leven in de handen van vier krachtige spelers. De spelers vloeien op zo’n waarachtige manier in elkaar én de pop over, dat je hem gelooft en bijna onmiddellijk in je hart sluit.

Freddie Mercury zorgt voor de weinige kleur in de voorstelling. Lexje adoreert hem, zijn verschijning en de muziek, die hij met ons deelt. De spelers, muzikanten, handen en voeten, vader, moeder en broers van Lexje, laten ons meeleven in bijzondere arrangementen van nummers die we herkennen. Ik was betoverd toen ik vier zangers, a-capella, vijfstemmig meende te horen zingen.

Lexjes fantasie zorgt ervoor dat álles kan. De werkelijkheid krijgt gestalte op een krijtbord. Over het krijtbord ga ik niet alles vertellen, dat zou jammer zijn. De levendigheid, de humor en het vernuft waarmee het past in een, op het oog, sobere vormgeving vond ik verrassend. De scène waarin Lexje hoopt dat zijn ouders bij een belangrijke voetbalwedstrijd komen kijken was voor mij daarbij een hoogtepunt tijdens een dieptepunt.

Ja, dieptepunt… Winterwater is zeker geen vrolijke voorstelling. Lex’ verhaal is het verhaal van een eenzaam kind. Een kind dat de wereld wil ontdekken, dat ruimte zoekt voor zijn fantasie. Op zijn pake na is er niemand zie zijn hand vasthoudt, die zijn verwondering deelt, die hem behoedt en uitlegt wat grenzen zijn. Hoe ga je om met pijn en verdriet als je leven zo onveilig begint? Lexje toont zich aanvankelijk loyaal en veerkrachtig, maar het is niet gek dat die veerkracht uiteindelijk op is en er steeds minder van hem over blijft.

Ik zou je nog kunnen vertellen over de hond, over het schaatsen, over de zoektocht naar God. Wie weet kunnen we ooit nog de verwondering delen over het drummen als Lexje en het tegelijkertijd zingen als Freddie, over het zwieren op de schaats en de herkenbare bewegingen van een puber. Mocht je ‘Ik ga slapen ik ben moe’ als slaapliedje gehoord hebben, dan ben ik benieuwd of dat anders zal klinken nadat je de voorstelling Winterwater bezocht hebt. Bij mij wel.

Winterwater is geschikt voor jongeren vanaf 14 jaar en is ook als schoolvoorstelling te boeken. Ik zag het in Stadsschouwburg De Harmonie in Leeuwarden. Jij kunt de voorstelling ook nog bezoeken. Bekijk de speellijst op de website van Studio Figur.

Binnenkort: De uitgever schonk ons een exemplaar en Lex heeft het gesigneerd. Dat boek kan binnenkort van jou zijn. Houd daarvoor onze socials of deze website in de gaten.

Muziek: De prachtige muziek van Winterwater kun je beluisteren op spotify.

Afbeelding: Bart Grietens, theaterkrant

Winactie: 24 Uur – Marcel van Driel

In januari is de volledige groslijst voor de Jonge Jury 2024 gepubliceerd en zijn de tien leestips van dit seizoen bekend gemaakt. Deze week kun je nog één van die toptitels winnen! We geven een gesigneerd exemplaar van 24 Uur weg van Marcel van Driel!

Je hebt een week de tijd om te reageren via onze instagram-pagina. Leerlingen van Heleen en Janneke mogen ook een bericht sturen via Magister Berichten. Op zondag 10 maart 2024 maken we de winnaar bekend.

Klik hier om deel te nemen aan de wedstrijd

Waar gaat het over?

‘Het is best een kort verhaal, dus het is nog best knap dat de schrijver honderd bladzijdes kon vullen over maar 24 uur,’ zei een leerling van Janneke. ‘Blijft het dan nog wel spannend?’ vroeg een klasgenoot. ‘Bloedspannend,’ was het antwoord.

In het boek 24 uur volgen we de flitsbezorger Claire. Ze is 16 jaar en bezorgt op de fiets bestellingen. Wanneer ze op een avond haar laatste bestelling wegbrengt wordt ze opgewacht door twee gewapende jongens. Ze pakken haar jas, schoenen, geld en telefoon af en dragen haar op te rennen voor haar leven. Als het Claire lukt om 24 uur uit hun handen te blijven, wint ze €10.000. Lukt dat niet, of houdt ze zich niet aan de spelregels, dan wordt ze doodgeschoten. Er zit niks anders op, Claire doet mee en rent de nacht in. Maar dan ontdekt ze dat de jongens valsspelen…

Het boek 24 uur is een kluitman-novelle. Deze Kluitman-novelles vormen een reeks boeken die expliciet gericht zijn op het leesplezier van jongeren met als slogan ‘Niet dik, wel spannend’. Het zijn dunne boeken met spannende verhalen die door bekende jeugdboekenschrijvers zijn geschreven. Geschikt voor alle jongeren -aarzelende lezers én leesbeesten- die zin hebben in een boeiend boek dat niet te lang is. De verhalen zijn o.a. geschikt voor jongeren met een korte spanningsboog, gericht op spanning en sensatie.

Janneke en Heleen hebben al veel Kluitman-novelles gelezen, want hun leerlingen smullen ervan. Ze vinden deze novelle van Marcel van Driel misschien wel de beste tot nu toe. Een verhaal van rond de honderd pagina’s biedt voor een schrijver niet altijd genoeg ruimte om de karakters uit te diepen of om de verhaalopbouw evenwichtig te maken, maar het is Marcel allebei gelukt. Er wordt niets afgeraffeld, er zijn geen losse eindjes en je leert Claire echt goed kennen. Het is een echte pageturner. Liefhebber van dit genre of niet, iedereen wil weten hoe het afloopt.

Inmiddels is bekend gemaakt dat het volgende deel er al aan zit te komen. Het volgende deel heet 48 uur en voor die tijd wil je 24 uur écht uitgelezen hebben. Reageer en win!

Ons leeftijdsadvies: 13+ | Uitgever: Kluitman | Auteur: Marcel van Driel | Omslagbeeld: Sanneke Vlam, sproud.nl | Verschenen: 15 maart 2023

Niet gewonnen, maar wel nieuwsgierig geworden naar dit boek? Klik hier om 24 uur te bestellen.

Eikel – Heleen

Lieve Janneke,

Eigenlijk weet ik wel zeker dat je dit herkent: de vakantie zou bijna beginnen en ik was ervan overtuigd dat ik er extra van zou genieten als ik een paar dingen ‘nog even af zou ronden’. Natuurlijk had ik de laatste dagen vande week nog even vol gepland met gesprekken en andere belangrijke dingen. Daarnaast bleek ik privé ook nog te bestaan en had ik drie etentjes, waarvan twee met aansluitend een voorstelling gepland. Het leven kan maar geleefd worden. Het laatste gesprek leverde iets bijzonders op dat precies paste bij het begin van deze vakantie.

Hij zat er stoer bij, net uit de sportschool waarnaar hij straks direct terug zou gaan, zijn jas nog aan, een beetje weggedraaid van zijn ouders en een onverschillige blik die net langs me heen dwaalde. De dag daarvoor had ik hem nog persoonlijk gesproken, of eigenlijk meer toegesproken. Zijn gedrag was namelijk de laatste tijd nogal wisselend of eigenlijk…. Hij gedroeg zich tijdens de lessen regelmatig als een eikel. Niet fijn voor de les en zijn klasgenoten en al helemaal niet voor hemzelf.

De aanleiding voor dit gesprek was dat het gewoon de hoogste tijd was voor een leerling- ouder-coach-gesprek. Vaak is dat een ontspannen gesprekje met wat aandachtspuntjes, maar af en toe komt zo’n gesprek op een moment dat er ‘iets aan de hand’ is. Misschien was dit zo’n moment.

Ik vind het altijd interessant om te zien hoe leerlingen zich gedragen als hun ouders er bij zijn en andersom natuurlijk. Aangezien het ‘coach’-gesprek (in dit geval misschien meer een donderpreek) nog vers in ons geheugen lag en hij met zijn houding liet zien dat hij op zijn hoede was voor een volgende volle lading, besloot ik het wat lucht te geven.

De ouders van deze leerling leken me mensen die met een realistische blik naar hun kind keken. Ik vertelde dat hun zoon zich op school van verschillende kanten liet zien, enerzijds als een actieve leerling met een grote woordenschat en een bijzonder goed oog voor het welbevinden van zijn klasgenoten. En aan de andere kant… “is hij gewoon een eikel”, vulde zijn vader aan. “Soms is er niks met hem te beginnen, dan loopt hij alleen maar in de weg. Écht een eikel!”

Voor het eerst dit gesprek keek hij me aan, ik grijnsde, hij deed toch maar zijn jas uit en draaide zijn stoel een stukje bij. Tijdens onze pittige ontmoeting kort daarvoor waren we tot de conclusie gekomen dat zijn ge eikel regelmatig in relatie stond met verantwoordelijkheden die hij buiten school voelde. Ik begreep wel dat het niet zijn bedoeling was dat ik zijn ouders daarmee zou belasten. Hij kon bedenken wat hem zou helpen zijn eigen gedrag een beetje in de hand te houden en ik had hem de ruimte gegeven om daarmee na de vakantie te experimenteren.

Het leek me zinvol het ge-eikel te parkeren en we spraken over wat hij van thuis en school nodig had om met alles op school met een goed gevoel af te kunnen ronden, over een maand of twee waren de praktijkexamens immers al begonnen. Hij ging met mooie resultaten en compensatiepunten het examen in. Zijn vader sprak uit dat hij het heel knap vond dat het op school zo goed ging. Moeder liet vallen dat het fijn was dat het thuis nu ook weer wat rustiger was. We wisselden een snelle blik. “Van thuis niks”, zo sprak hij “En van school… vakantie.”

Die vakantie zou voor hem feestelijk beginnen. Hij was jarig en zijn ouders hadden hem veel ruimte en vertrouwen gegeven dat uitgebreid te vieren. “Ik denk niet dat je ouders dat gedaan hadden als je alleen maar zou eikelen…” Die realistische blikken hadden meer gezien dan hij zich besefte. En dat was goed zo. Die vakantie die kon geregeld worden en wel met onmiddellijke ingang. Deze vakantie mocht over sneeuwklokjes gaan, eikels waren tenslotte meer iets voor de herfst.

Lieve Janneke, ik hoop dat jij ook een feestelijke vakantie had. Tot volgende week, dan zien we elkaar bij Winterwater van Lex Paleaux!

Liefs, Heleen

Afbeelding: Getty images

Winactie: Takkenhoofd – Irina Filcer

Deze week kun je het prachtig geïllustreerde kinderboek Takkenhoofd winnen. De illustraties zijn door Irina Filcer gemaakt en het boek is geschreven door Inge Besaris. We verloten een exemplaar van het boek Takkenhoofd, gesigneerd en voorzien van een persoonlijke tekening door Irina.

Je hebt een week de tijd om te reageren via onze instagram-pagina. Leerlingen van Heleen en Janneke mogen ook een bericht sturen via Magister Berichten. Op zondag 3 maart 2024, maken we de winnaar bekend.

Klik hier om deel te nemen aan de wedstrijd

Waar gaat het over?

Heleen was in de kerstvakanie op Terschelling, waar Irina Filcer ook woont. Irina illustreerde het ontroerende kinderboek Takkenhoofd. Heleen trok de stoute schoenen aan en zocht contact met de Terschellingse illustratrice, om een exemplaar te laten signeren van haar pas verschenen boek met schrijfster Inge Besaris. Speciaal voor de gelukkige winnaar maakte Irina een gepersonaliseerde tekening op het schutblad van één van haar boeken.

Wil je weten waar het boek over gaat? Lees hier de recensie die Heleen er destijds over schreef. Wil jij dit gesigneerde boek -met een écht kunstwerkje op het schutblad- winnen? Reageer dan snel op deze winactie.

Ons leeftijdsadvies: 10+ | Uitgever: Lemniscaat | Auteur: Inge Besaris | Illustraties: Irina Filcer | Verschenen: 29 juni 2023

Niet gewonnen, maar wel nieuwsgierig geworden naar dit boek? Klik hier om Takkenhoofd te bestellen.

De paardenjongens – Johan Ehn – Tip van Janneke

Zonder me dat vooraf te realiseren raad ik voor de derde keer op rij een historische YA-roman aan waarin queer-relaties centraal staan. De overeenkomst? De buitengewoon interessante setting waarin deze liefdesverhalen zich afspelen. In de jeugdliteratuur zijn al een tijdje een aantal trends gaande, waaronder de representatie van queer-personages en onbekende periodes in de geschiedenis. De combinatie van deze twee onderwerpen levert boeiende verhalen op, zoals het hartverscheurende verhaal van Johan Ehn over De paardenjongens.

Het verhaal De paardenjongens speelt zich af tijdens het interbellum, de tijd tussen de twee wereldoorlogen. Twee jonge circusartiesten, Janek en Sasha, groeien samen op in een kindertehuis waar ze leren paardrijden. Als twee jonge knapen komen ze met een paardenact in een rondreizend circus terecht, waar ze niet alleen de wereld maar ook hun liefde voor elkaar ontdekken. Een groot deel van dit verhaal speelt zich in Berlijn af, waar Hitler op dat moment de macht grijpt. Hun pas verworven vrijheid om zichzelf te zijn wordt daardoor in rap tempo weer van hen afgenomen.

Het boek bestaat uit twee verhaallijnen die kunstig door elkaar zijn gevlochten. Naast de historische verhaallijn over Janek en Sasha volgen we ook de hedendaagse Anton, die een baantje in de thuiszorg heeft aangenomen na zijn examens. Hij verzorgt een excentrieke oudere heer die niet kan praten. In het huis van de oude man vindt hij foto’s van circusartiesten met paarden, maar hij vindt ook een brief van de Gestapo. Anton vraagt zich af wat de oude man heeft meegemaakt.

De twee verhaallijnen lezen als een interessante puzzel. Je voelt vanaf de eerste bladzijde dat ze bij elkaar zullen komen, de vraag is alleen hoe en wanneer. Gedurende het boek werden mijn bange vermoedens steeds meer de waarheid, ik hield m’n hart vast. Van een leerling begreep ik overigens dat hij de laatste hoofdstukken, met daarin een indringende ontknoping, totaal niet zag aankomen.

Johan Ehn kiest er bewust voor om een subtiele verbinding te leggen tussen populistische bewegingen ten tijde van het interbellum en vergelijkbare groeperingen in de huidige maatschappij. Door de jonge en eigentijdse Anton onderzoek te laten doen naar het leven van zijn oude cliënt, is het voor jonge lezers niet moeilijk om zichzelf met het verhaal te identificeren. Johan maakt op deze manier het harde leven van queer-personen in en rondom de Tweede Wereldoorlog tastbaar en invoelbaar. Juist in deze tijden van toenemende homo-haat is het belangrijk om zulke verhalen voor het voetlicht te brengen. Zodat ook nieuwe generaties zich bewust worden van de mogelijke gevolgen van discriminerende uitspraken en opvattingen over de lhbtqia+community.

De paardenjongens is niet alleen een queer-roman, maar is bovenal een verhaal over de unheimische periode in aanloop naar een gruwelijke oorlog waarin minderheden zijn bestempeld tot tweederangs burgers, zijn ontmenselijkt en vermoord. Het verhaal grijpt je bij de keel en laat je niet meer los.

Winactie: Films die nergens draaien – Yorick Goldewijk

Deze week kun je een veelgeprezen bestseller in de hedendaagse Nederlandse jeugdliteratuur winnen! We verloten een gesigneerd exemplaar van het boek Films die nergens draaien van Yorick Goldewijk.

Je hebt een week de tijd om te reageren via onze instagram-pagina. Leerlingen van Heleen en Janneke mogen ook een bericht sturen via Magister Berichten. Op zondag 18 februari 2024, maken we de winnaar bekend.

Klik hier om deel te nemen aan de wedstrijd

Waar gaat het over?

In 2022 won Films die nergens draaien de Gouden Griffel en is sindsdien niet meer weg te denken uit de lijstjes met beste hedendaagse kinderliteratuur. Dit magisch realistische boek heeft de harten van heel veel jonge -én volwassen- lezers gestolen en wordt inmiddels op Lampje-achtige hoogte geplaatst.

De twaalfjarige Cato ontdekt een verlaten bioscoop waar films te zien zijn die nergens draaien maar ‘die je altijd al had willen zien’. De bioscoopeigenaresse blijkt alleen films te draaien voor nieuwsgierige mensen die op zoek zijn naar herinneringen. Al snel blijkt het filmdoek een poort naar andere tijden te zijn. Wie er doorheen stapt krijgt een korte blik in het verleden. Voor Cato is deze vorm van tijdreizen extra interessant, omdat ze al sinds haar geboorte haar moeder moet missen.

Yorick heeft een fantasierijke schrijfstijl met veel creatief en beeldend taalgebruik. Hij schetst nieuwe werelden maar beschrijft ook de bestaande leefwereld vanuit opvallende en interessante invalshoeken. Yorick laat je anders kijken naar de wereld om je heen en de taal die je gebruikt. Met veel humor prikkelt hij de verbeelding van zijn lezers op een speelse manier.

Ben je nieuwsgierig geworden naar het boek dat al een aantal jaar de vele jeugdboekenblogs domineert? Wie weet is dit gesigneerde exemplaar -met daarin een persoonlijke boodschap voor de winnaar- dan binnenkort wel van jou.

Ons leeftijdsadvies: 11+ | Uitgever: Ploegsma | Auteur: Yorick Goldewijk | Omslagbeeld: Yvonne Lacet | Verschenen: 15 september 2021

Niet gewonnen, maar wel nieuwsgierig geworden naar dit boek? Klik hier om Films die nergens draaien te bestellen.

Liefde in de lucht – Janneke

Lieve Heleen,

De aankondigingen voor Valentijnsdag zijn opgehangen en daarmee is de (mogelijke) liefde het gesprek van de dag. Er kunnen anoniem rozen worden verstuurd op de 14e. Ze worden door de leerlingenraad rondgebracht. Het jaarlijks terugkerende vraagstuk hierover kent geen eenduidig antwoord: Ben je als ontvanger van zo’n roos cool of is het juist gênant? En als het dan geen roos wordt, waarmee maak je dán indruk op je -onbereikbare- lief?

Hij zit er als het gebraden haantje bij, een populaire derdeklasser vertelt over de ideale date die hij voor z’n vriendin heeft geregeld: ‘Ik hou niet van cliché, en zij lust bijna niks. Ik neem haar mee naar de McDonalds en ze mag alles kiezen wat ze wil. Een maat van me werkt daar en ik heb geregeld dat ze haar eigen McFlurry mag samenstellen.’ ‘Nice!’ Vrijwel alle klasgenoten zijn het erover eens: dit is écht een topdate.

In de eerste klas zit een groep giechelende meisjes. Het rozen versturen is nieuw voor ze, dat gebeurde niet op de basisschool. ‘Ik ga misschien een roos versturen,’ zegt het stralende middelpunt van de giechelgroep. ‘Aan haar vriendje!’ roept de ander. Ik ben natuurlijk nieuwsgierig wie het is, maar ze laat niets los. Gelukkig zijn een paar andere meiden er samenzweerderig toe bereid om me het hele verhaal te vertellen terwijl ze tegenover me hun opdrachten werkwoordspelling maken: ‘Hij doet op school of hij haar niet kent, maar het is al aan sinds we met school naar het zwembad zijn geweest.’

‘Waarom doet hij of hij haar niet kent?’ vraag ik, ‘Dat lijkt me rot.’ Ze knikken wijs: ‘Dat is ook rot, maar de jongens uit de klas hebben hem toegesproken. Ze willen echt niet dat er nu de hele tijd meiden bij hun groepje gaan zitten in de pauze. Zij kennen elkaar ook pas net. Ik snap het wel. Ze stuurt hem daarom een anonieme roos, zodat dat hun geheim is. Dat ze toch verkering hebben, ook op school.’ Ik vraag me af hoe geheim deze actie nog is, maar de bel gaat. Ik blijf met m’n vragen achter.

‘Nou vertel,’ zeg ik tegen de nieuwe groep leerlingen die rondom m’n bureau komt hangen, ‘Zijn er in jullie klas Valentijnsroddels waar ik nog geen weet van heb?’ Ze halen hun schouders op: ‘Mua, geen nieuwe in ieder geval.’ ‘En worden er in 2C nog rozen verstuurd?’ Uit onverwachte hoek zie ik een grijns ontstaan: ‘Ik stuur m’n broer altijd vet veel rozen.’ Haar klasgenoten kijken raar op: ‘Je BROER?! Iehl!’ ‘Ja, m’n broer. En daar pest ik hem de rest van het jaar mee, zo van “oeeeeh van wie zou dat zijnnnnn”. Wordt hij altijd chagrijnig van. Echt grappig.’ ‘Dat is toch super duur?’ Ik zie de vragensteller in gedachten tellen hoeveel frikandelbroodjes je van hetzelfde bedrag zou kunnen kopen. Nonchalant wordt er een rugtas op de tafel gegooid: ‘Een goeie prank, daar heb ik wel wat geld voor over.’

De rest is zichtbaar onder de indruk. Zo kan het dus ook.

Valentijnsgroetjes van mij,

Janneke

*Afbeelding: Pinterest, gebruiker Xie Rane